Vignanello is een mooie gemeente in de omgeving van het meer van Vico. Het ligt in de heuvels op vulkanisch gebied van de Monte Cimino. Via 2 andere mooie gemeenten in de buurt, Vallerano en Corchiano, kom je in Vignanello. Vignanello is een centrum voor de productie van hazelnoten, olijfolie en wijn.
Het beeld van Vignanello wordt beheerst door het imposante 16de eeuwse castello Ruspoli. Dit kasteel met zijn diepe gracht, vierhoekige bastions en gibellijns kantwerk, is een ontwerp van Antonio da Sangallo en werd gebouwd tussen 1531 en 1538 in opdracht van Beatrice Farnese. Volgens de overlevering was er op die plaats tussen de 9de en 11de eeuw een klooster van Benedictijner monniken.
Ottavia Orsini liet in 1611 een tuin ontwerpen in Italiaanse stijl. Ze was de dochter van Giulia Farnese en Vicino Orsini (die de bekende tuin in Bomarzo liet ontwerpen). Deze tuin met geometrische vormen, behoort nu tot de best bewaarde renaissance tuinen in Italië. De tuin bestaat uit haagjes (met enkele in de vorm van initialen van Ottavia Orsini en van haar 2 zonen), in het midden een fontein, een interessante groententuin en er zijn ook antieke terra cotta potten met citroenbomen.
De stamboom van de families die het kasteel bewoonden doorheen de eeuwen, is ingewikkeld. In het kasteel dat je enkel op zondag gedurende enkele maanden kan bezoeken, staat een stamboom afgebeeld. Verscheidene bekende namen passeerden de revue: Farnese, Marescotti, Orsini, Della Rovere… Toen Sforza Vicino Marescotti trouwde met Vittoria Ruspoli, was Vittoria de laatste erfgenaam. Haar zoon nam de naam Ruspoli van zijn moeder over om het geslacht Ruspoli verder te zetten. Vandaag is het kasteel nog steeds in bezit van de familie Ruspoli. Giada Ruspoli verzorgt er rondleidingen wanneer ze in Italië verblijft.
Een opvallend figuur was Francesco Maria Marescotti. Hij wordt steeds afgebeeld met een hondje, dat blijkbaar hetzelfde kapsel had als hijzelf. Hij was een groot mecenas en ontving Händel die in Vignanello verbleef en er enkele werken componeerde. Hij gaf ook in 1723 opdracht om de kerk op het mooie marktplein (piazza della Repubblica) te bouwen, de Collegiata Santa Maria. Binnen de kerk is er een mooi barok orgel te zien. Er is ook een museum met de werken van de kerk. Vooraan in de kerk boven het altaar is er een indrukwekkende gloria met doek van Carracci: Madonna met kind. Aan de rechterkant in de kerk staat er een spreekgestoelte en als je goed kijkt, kan je 2 hoofdjes herkennen van zijn geliefde hondje…
Als je links van de kerk Collegiata naar beneden gaat, kan je een interessante rondleiding volgen van Vignanello sotterranea. Je ziet er de kapel met het graf van Francesco Maria Marescotti, opgravingen, een massagraf van inwoners van Vignanello en een wirwar van ondergrondse gangen, waarlangs de watertoevoer naar het kasteel vroeger liep. Ook de mooie fontein aan de zijkant van het marktplein en het kasteel werd door dit acquaduct van water voorzien. Deze ondergrondse gangen, gegraven in de tufsteen, werden de laatste jaren terug opengemaakt door 8 vrijwilligers die er gedurende 10 jaren aan gewerkt hebben. Op die manier is het nu mogelijk geworden om op bepaalde tijdstippen (en op eigen risico!) de geheimen van de ondergrond te verkennen.
