San Martino is een prachtig dorpje, hoog gelegen bij het lago di Vico. Het is ommuurd en heeft 2 toegangspoorten. Typisch zijn de rijhuisjes.
Het dorp ontstond rond een voormalige cisterciënzerabdij uit de 13de eeuw. Deze werd reeds verlaten in de 15de eeuw. Van de toenmalige abdij is bijna niets overgebleven. De kerk gelijkt op de moederkerk van de cisterciënzers van Pontigny. Ze heeft een heel sober interieur, nog benadrukt door het gebruik van peperino uit de Monte Cimino. Opmerkelijk is een zeer mooi vaandel uit de 16de eeuw dat San Martino op zijn paard voorstelt, terwijl hij zijn mantel wegschenkt aan de armen.
San Martino al Cimino en Donna Olimpia
Olimpia Maidalcini, ‘Donna Olimpia’ genaamd, was afkomstig uit een eenvoudige familie. Ze was echter ambitieus en op geld belust en ze kon met haar charmes een rijke burgerman verleiden om met haar te trouwen. Toen die kort na hun huwelijk stierf, had ze het gemunt op de 27 jaar oudere Pamphilio Phamphilj. Zijn broer was een rijzende ster in het Vaticaan en bracht het met de charmes en het geld van Donna Olimpia tot paus met de naam Innocentius X. Donna Olimpia overleefde vanzelfsprekend haar oude echtgenoot. Ze werd één van de meest invloedrijke vrouwen en kreeg als bijnaam ‘la papessa’ (pausin). Er werd zelfs gefluisterd dat ze in het geheim de minnares was van de paus. Na de dood van Pamphilio, kreeg Donna Olimpia de landerijen en de abdij van San Martino van haar schoonbroer, de paus, en kreeg ze ook de titel van ‘principessa van San Martino al Cimino’. Donna Olimpia wilde de vervallen gebouwen van het klooster herstellen en gaf aan tal van architecten, o.a. aan Borromini, opdracht om het dorpje en de kerk te verbouwen. De 2 torens werden in die periode aan de kerk toegevoegd. San Martino kreeg in die tijd zijn vorm, zoals het nu nog bestaat. Vanuit de lucht kan je zien dat het dorpje ovaalvormig is, net zoals het Piazza Navona in Rome. Donna Olimpia liet ook een paleis bouwen links van de kerk. Er was een heel opmerkelijk cassettenplafond in haar slaapkamer, dat met een katrol kon neergehaald worden om het volume van de kamer te verminderen (voor de verwarming). Toen de paus Innocentius X stierf in 1655, zou ze 2 kisten van goud uit het vaticaan meegenomen hebben. Ze verliet haar residentie 
in Rome aan de Piazza Navona en ze keerde terug naar San Martino. Ze verbleef er tot ze stierf in 1657 aan de gevolgen van de pest. Ze liet een gigantische erfenis achter. In de kerk kan je haar graf nog zien. Het vroegere palazzo Doria Pamphilj is nu een congrescentrum geworden.
